Inke Gieghase is schrijver, spoken word artiest en journalist. En daarnaast ook een non-binair persoon. Hoe Inke dat ervaart, lees je in dit interview. 

Kom je termen tegen die je niet kent? Onderaan de pagina vind je een verklarende woordenlijst.

“Non-binair betekent dat je niet of niet volledig binnen het binaire systeem van man-vrouw valt. Je zweeft bijvoorbeeld tussen de 2 of ergens erbuiten. Er zijn zoveel opties. Het wordt ook gebruikt als koepelterm voor een hele waaier aan genderidentiteiten. Voor mij persoonlijk is non-binair afstappen van de norm, vrij zijn.”

“De ene periode draag ik kleedjes en make-up, de andere periode kleed ik me liever stoerder. Het is niet mijn genderidentiteit die dan verandert, wel mijn genderexpressie. Ik voel me niet opeens een vrouw als ik een kleedje draag. Het gaat enkel om waar ik mij op dat moment goed bij voel. Ik blijf gewoon een mens en, als ik er dan toch een label op moet plakken, een non-binair persoon.”

Is het belangrijk om er een label op te plakken? Of wordt er op die manier een extra hokje gecreëerd?

“In het begin vond ik het handig dat mijn gevoel een naam had. Ik wist niet dat je iets anders kon zijn dan man of vrouw. Nu gebruik ik de term vaak op Instagram, met hashtags als #thisiswhatnonbinarylookslike. Dat is om meer bewustmaking te creëren en te laten zien dat het bestaat. Mensen hebben in eerste instantie nood aan iets om zich aan vast te klampen. Maar ik hoop dat het een tussenstap is en we elkaar in de toekomst gewoon als mensen zien.”

Hoe is dit proces bij jou verlopen?

“Rond mijn 14de  ben ik uit de kast gekomen als lesbisch. Maar dat dekte de lading niet volledig, dus ging ik verder op zoek. Je geaardheid staat los van je genderidentiteit. Op YouTube vond ik filmpjes over transmannen, maar ook dat voelde voor mij niet juist aan. Toen ik 18 was, ben ik zwerkbal beginnen te spelen. Dat is een sport die principes van trefbal, handbal en rugby combineert. In het reglement staat expliciet dat alle genderidentiteiten welkom zijn. In die gemeenschap hoorde ik voor het eerst over non-binariteit. Ik word nog altijd gelukkig als ik daaraan terugdenk. Er viel een grote last van mijn schouders en de twijfel verdween.”

“Eerst begon ik me heel androgyn te kleden om binnen het plaatje van de perfecte non-binaire persoon te passen. Ik wou niet dat mensen op straat een vrouw zagen, maar een mens. Een paar jaar later voelde ik me pas echt volledig vrij en kleedde ik me zoals ik wou.”

“Toen ik 18 was, twijfelde ik erover om mijn borsten te laten verwijderen. Maar ik veranderde de hele tijd van idee. Op dit moment denk ik er niet meer over na en ergens hoop ik dat dat zo blijft, want het is best verwarrend als je niet weet wat de beste optie is voor jezelf. Nu voel ik me heel comfortabel in mijn lichaam en is het enkel mijn genderexpressie die wisselt.”

“Mijn gedrag is niet echt veranderd, ik ben nooit een ‘meisje-meisje’ geweest. Maar in hoe ik me toon, heb ik wel een paar drempels moeten overbruggen. Mijn benen niet scheren als ik een jurk draag, een pak combineren met make-up. Ik ben veel gaan uitproberen en expressiever geworden in mijn uiterlijk.”

“Ik heb dus zeker een verwarrende periode achter de rug, maar ik zie het toch vooral als een verrijking in mijn leven. Ik heb van alles kunnen uitproberen om te ontdekken wie ik ben. En ik heb ook veel nieuwe mensen leren kennen door mijn activisme.”

Foto door Kris Van de Sande. Headerfoto door Lieselotte Weytjens.

Welke reacties krijg je?

“Eigenlijk krijg ik weinig negatieve reacties. Al besef ik dat ik voor een stuk een veilige bubbel heb gecreëerd voor mezelf. Het zwerkbal bijvoorbeeld is een heel openminded community. Iedereen accepteert elkaar, we kunnen over alles praten.”

“Mijn ouders zijn nooit tegen geweest. In het begin vonden ze het vooral moeilijk om te begrijpen. Dat is bij veel mensen zo. Ze denken bijvoorbeeld dat het een fase is en dat je je uiteindelijk wel een jongen of een meisje zal voelen. Soms vergissen mijn ouders zich nog in de voornaamwoorden. Ik kies ervoor om aangesproken te worden met die of hun omdat die voornaamwoorden voor mij het best passen bij mijn genderidentiteit. Maar die vergissingen gebeuren vaak uit gewoonte. Ik voel me gesteund en veilig en heb het gevoel dat ik mezelf kan zijn bij mijn familie en vrienden.”

“Online is het soms een ander verhaal. Op mijn Facebookpagina praat ik veel over het thema, daar komt wel eens commentaar op. En ook tijdens een lezing werd ik al geconfronteerd met negatieve reacties. Een ‘radicale feministe’ vond dat ik mijn vrouw-zijn ontkende, voor haar was non-binair zijn antifeministisch.”

Waar bots je verder op?

“De maatschappij is heel erg gericht op de indeling man-vrouw. Op een mannenafdeling mocht ik een kledingstuk niet passen omdat ik als vrouw gezien werd. Zelfs als de toiletten uit 2 identieke hokjes bestaan, wordt er de stempel mannen- of vrouwentoilet opgeplakt. Op formulieren vragen ze meestal naar je geslacht, ook al is dat onnodig. Op de trein word je aangesproken met ‘Beste dames en heren’. Ik heb het eens geteld, ik werd ongeveer 40 keer per dag met dergelijke zaken geconfronteerd. Ik heb het ondertussen van me afgezet. Als ik er elke keer op in moet gaan, neemt het mijn leven over. Het is een deel van mijn identiteit, maar ik ben zoveel meer dan dat.”

“Ik verwacht niet dat iedereen het begrijpt, zelfs niet dat ze het aanvaarden. Maar als er respect is, is dat alvast een goede basis van waaruit we verder kunnen. Het zou mooi zijn als mensen anderen als mensen kunnen zien. Want benoem je meteen iemand als man of vrouw, dan hang je daar verwachtingen aan vast. Zo beperk je zowel jezelf als de ander. Als je daar los van komt, gaat er een heel nieuwe wereld open.”                  

Inke's rolmodellen
Andrea Gibson
“Andrea Gibson is een non-binair persoon uit de VS. Net als ik is die spoken word artiest. Andrea was de eerste persoon die ik over het thema hoorde praten. Ik zag hen meteen als een rolmodel en die heeft mij ook aangezet om zelf op een podium te kruipen.”
Ash Hardell
“Ash Hardell post veel over non-binariteit op YouTube. Als je zelf geen zin hebt om er veel woorden aan vuil te maken, zijn hun video’s de ideale manier om het thema uit te leggen.”

Verklarende woordenlijst onder de afbeelding

Verklarende woordenlijst
Agender: Genderidentiteit die meestal onder de non-binaire paraplu valt. Agender personen hebben geen beleving van gender, of ervaren een afwezigheid van gender.
Cisgender: Geslacht dat je toegewezen krijgt bij de geboorte komt overeen met je genderidentiteit. Als je bij de geboorte het vrouwelijk geslacht krijgt toegewezen en je voelt je ook vrouw, dan noemt men dit cisgender. Als dit niet overeenkomt dan noemt men dit transgender.
Genderfluïde: Genderidentiteit die verandert doorheen de tijd. Mensen voelen zich de ene keer meer man, de andere keer meer vrouw en dan weer een variatie van de 2 of geen van beide. De genderidentiteit lijkt vrij rond te ‘vloeien’.
Polygender: Verschillende genderidentiteiten die tegelijk aanwezig zijn of fluctueren. Polygender valt meestal onder de non-binaire paraplu.
Bron: çavaria